Στο… εδώλιο του κατηγορουμένου κάθισε Αστυνομία και πρωτόδικο Δικαστήριο, οι οποίοι καλούνται να δώσουν εξηγήσεις ενώπιον της Βουλής, στον απόηχο της απόφασης για την 19χρονη Βρετανίδα που κατήγγειλε βιασμό από δώδεκα Ισραηλινούς, απόφαση η οποία κατακεραυνώνει και δείχνει μια σειρά από λάθος χειρισμούς, που εξέθεσαν την Κύπρο διεθνώς.
Παρά το γεγονός ότι η απόφαση εκδόθηκε στις 31 Ιανουαρίου, μέχρι στιγμής η Αστυνομία και η Νομική Υπηρεσία που βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα δεν τοποθετήθηκαν ως προς το ερώτημα τι μέλλει γενέσθαι, ενώ η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση, ζητώντας απαντήσεις.
Στην Επιτροπή έχει κληθεί η υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και ο Αρχηγός Αστυνομίας, οι οποίοι ωστόσο δεν παρευρέθηκαν με τους βουλευτές να το σχολιάζουν στα πηγαδάκια ποικιλοτρόπως. Επίσης, στη συνεδρίαση κλήθηκαν η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εκπρόσωποι του Ανωτάτου Δικαστηρίου, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, του Γραφείου Χειρισμού Θεμάτων Βίας στην Οικογένεια και Κακοποίησης Ανηλίκων της Αστυνομίας Κύπρου και του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ).
Σε εξέλιξη η συνεδρίαση-Το κείμενο ανανεώνεται
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ξεκινώντας τη συζήτηση ανέφερε πως η Κύπρος βρέθηκε ξανά σε πολύ δύσκολη θέση με βάση τα δημοσιεύματα για περί μη δίκαιης δίκης, σε ό,τι αφορά στο βιασμό μίας γυναίκας από δώδεκα άνδρες.
«Η κάλυψη από διεθνή μέσα δείχνουν απίστευτα κενά. Μη δίκαιη δίκη. Είναι ένα χαστούκι σε όλο το δικαστικό σύστημα. Εγείρονται ζητήματα στο θέμα κατάρτισης των ατόμων και πώς διεκπεραιώνουν το έργο τους. Όσα είδαν το φως της δημοσιότητας δεν περιποιούν τιμή σε κανένα. Μία κοπέλα 19 χρόνων κατήγγειλε βιασμό και σχεδόν να την πάρουμε φυλακή».
Η κα. Χαραλαμπίδου, συνεχίζοντας, διερωτήθηκε «αν ήταν Κύπρια που κατάγγελλε θα την χειριζόμασταν το ίδιο; Πώς γίνεται ένας δικαστής να καταγράφεται στην απόφαση του Ανωτάτου ότι δεν έκανε δίκαιη δίκη; Να θέσω ακόμη έναν παράγοντα. Επρόκειτο για άτομο που δεν μιλούσε αγγλικά. Πώς λήφθηκαν καταθέσεις και πώς ανακρίθηκε αυτή η κοπέλα; Νιώθω ντροπή και να μην πω τι άλλο αισθάνομαι».
Από πλευράς του, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, στη δική του τοποθέτηση ανέφερε πως η απόφαση του Ανωτάτου, «που είναι η αφορμή για να συζητήσουμε, είναι σταθμός. Τεκμηρίωσε την κολοσσιαία αποτυχία του κράτους να διερευνήσει νέα βιασμό. Ή μπορεί να μην είναι αποτυχία, αλλά συστημικός σεξισμός, που διαπερνά όλη την πορεία από την Αστυνομία μέχρι το δικαστήριο. Το ερώτημα είναι τι είναι βιασμός; Η γυναίκα, τότε, λιντσαρίστηκε από το διαδικτυακό όχλο. Βιασμός είναι αν δεν υπάρχει συναίνεση, όχι αν φορά προκλητικά ρούχα και πήγε με 2 η 3 ταυτόχρονα».
Ο κ. Κουκουμάς έστρεψε τα πυρά του και στον υπουργό Μεταφορών, αναφέροντας πως «αν ο κ. Καρούσος ενοχλείται για το brand name της Αγίας Νάπας, πρέπει να εφαρμοστούν οι διαδικασίες. Αν επέμβει η Πρεσβεία του Ισραήλ, πάλι πρέπει να εφαρμοστούν οι διαδικασίες».
Στη συνέχεια έθεσε μία σωρεία ερωτημάτων:
-Η Αστυνομία αναγνωρίζει ότι έχει ευθύνες;
-Υπάρχουν πρωτοκολλά στην Αστυνομία και πως τα εφαρμόζουμε;
-Πώς χειρίζεται η Αστυνομία απ’ εδώ και πέρα την υπόθεση;
-Τι κάνουν σήμερα οι αστυνομικοί που ερευνήσαν;
-Τι γίνεται με τους ιατροδικαστές;
-Υπάρχει πρωτόκολλο για τους ιατροδικαστές, για το πώς χειρίζονται μια υπόθεση βιασμού;
-Για το δικαστήριο: πώς αναλαμβάνει την ευθύνη ο δικαστής, μετά από μια τέτοια κολοσσιαία αποτυχία;
-Για ΟκΥΠΥ: αν πάμε σε ένα νοσοκομείο δημόσιο, ξέρει κάποιος στο ΤΑΕΠ τι θα κανεί, αν μια γυναίκα πάει και καταγγείλει βιασμό;
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ έκανε αναφορά και για το ρόλο των ΜΜΕ, τονίζοντας πως «βλέπουμε σημεία και τέρατα από τα ΜΜΕ. Διαβάζουμε σε εφημερίδες και ιστοσελίδες π. Χ. “Την σκότωσε γιατί την αγαπούσε”. Εφαρμόζεται ο κώδικας της Αρχής ραδιοτηλεόρασης;».
Στην δική της τοποθέτηση, η βουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού, Ρίτα Σούπερμαν υπέδειξε πως πρωτόκολλα και εγχειρίδια υπάρχουν. «Το θέμα είναι πως εφαρμόζονται. Υπάρχει έλεγχος στην εφαρμογή τους και στήριξη στους ανθρώπους που τα εφαρμόζουν. Θέτω ενώπιον σας τις εκθέσεις της Greta. Σε όλες γίνονται εισηγήσεις να δουλέψουν καλύτερα τα κράτη για την έμφυλη βία».
Συνεχίζοντας, η βουλεύτρια του κυβερνώντος κόμματος τόνισε πως «σε ό,τι αφορά στην αστυνομική ερευνά, ο ανακριτής σε πολλές περιπτώσεις, θεωρεί ότι το θύμα λέει ψέματα. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Και οι ανακρίσεις πρέπει να αλλάξουν και να μην γίνεται με ερώτηση- απάντηση». Προσθέτοντας σημείωσε πως οι δικαστές έχουν έλλειψη ευαισθησίας.
«Η ομολογία δεν είναι ο σύντομος δρόμος προς τη δικαιοσύνη. Σίγουρα, η ομολογία δεν πρέπει να ανακουφίζει, αλλά να προβληματίζει και να ψάχνουμε περισσότερο τα στοιχεία. Να γίνεται πιο ενδελεχής έρευνα για την ομολογία. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που πολλοί ομολογήσαν ψευδώς ότι έκαναν κάτι ανά το παγκόσμιο, αλλά δεν το έκαναν».
Αναφορικά με το ρόλο των ΜΜΕ, η κα. Σούπερμαν σημείωσε πως «δεν είναι έντιμο από μέρους των δημοσιογράφων να ασχολούνται με αυτό που πουλά. Για παράδειγμα, η 24χρονη στη Θεσσαλονίκη, μέσα σε λίγες μέρες, είδαν το φως τα μηνύματα της και μπορούσαν να προετοιμαστούν καλύτερα οι συνήγοροι των κατηγορουμένων».
Στη συνέχεια, το λόγο πήρε η επίσης βουλευτής του ΔΗΣΥ, Φωτεινή Τσιρίδου, η οποία ανέφερε πως «στο δευτεροβάθμιο επίπεδο, είδαμε πως λειτούργησε η δικαιοσύνη. Με τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης θέλουμε να κάνουμε και τριτοβάθμιο δικαστήριο. Χαιρετίζουμε την απόφαση του Ανωτάτου. Υπάρχουν θέματα που πρέπει να προωθήσουμε ως κοινοβούλιο και αφορούν την Αστυνομία. Θέλουμε να δούμε τα λάθη που καταγράφηκαν, μέσα από τη δικαστική απόφαση, αλλά και τι πράξαμε για να γίνουμε καλύτεροι».
Στην δική της τοποθέτηση, η βουλεύτρια των Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου υπέδειξε πως «κάποιοι δεν μπορούν να καταλάβουν τι σημαίνει να είσαι γυναίκα στην Κύπρο. Υπάρχει μισογυνισμός. Αυτό συνέβη με τη 19χρονη. Τη διαπόμπευσε αυτή η κοινωνία. Δεν σκέφτηκε ότι ήταν 19 χρονών και ακόμα και ψέματα να έλεγε, δεν υπολογίστηκε η ηλικία της».
Πρόσθεσε, δε, πως «δεν είναι μόνο οι γυναίκες που το περνούν αυτό, είναι και οι ΛΟΑΤΚΙ. Οι διαφορετικοί δεν είναι αποδεχτοί από αυτή την κοινωνία. Είδαμε βίντεο να κυκλοφορεί, αλλά δεν έγινε καμία σύλληψη γι’ αυτό. Όταν οι ισραηλινοί επέστρεψαν στην χώρα τους, τους υποδέχθηκαν ως ήρωες. Κατοχυρώσαμε τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη βία και αυτή ακόμα δεν πέρασε στην Αστυνομία».
Συνεχίζοντας, υπογράμμισε πως «δεν απαιτείται διείσδυση για να είναι βιασμός ή να έχει μώλωπες για να είναι βιασμός. Μπορεί μια γυναίκα να παγώσει αν της επιτεθούν και να μην μπορεί να αντιδράσει. Η Αστυνομία εξέτασε τι έγινε σε εκείνο το ξενοδοχείο; Η Αρχή ραδιοτηλεόρασης εξέτασε πως καλύφθηκε το θέμα;», διερωτήθηκε.
Η απάντηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης
Στη συνέχεια πήρε εκ νέου το λόγο η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, η οποία απευθυνόμενη στον εκπρόσωπο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ανέφερε ότι «η εικόνα που είδαμε για αυτή την υπόθεση, δεν περιποιεί τιμή για την κυπριακή κοινωνία. Έχετε σοβαρότατο ρόλο να διαδραματίσετε».
Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου, απαντώντας υπέδειξε πως «είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Είναι η πρώτη φορά που δοκιμάζονται οι Αρχές για τη σύμβαση τη Κων/πολης. Όπως αναφέρει το Δικαστήριο, “το βράδυ της 27ης με ξημερώματα 28ης μετατράπηκε από θύμα σε θύτη”. Πρόκειται για πολύ σημαντική απόφαση. Επικοινωνήσαμε από την πρώτη στιγμή με τον Αρχηγό και ζήτησε η υπουργός σημείωμα. Η υπουργός έδωσε οδηγίες να μελετηθεί σε βάθος και σε όλες τις παραμέτρους η απόφαση. Όσες αλλαγές πρέπει να γίνουν στα πρωτόκολλα θα γίνουν. Η σύμβαση της Κων/πόλης καθιερώθηκε το 2017 και θα σας πει περισσότερα η κ. Λαμπρινίδου».
Σε ό,τι αφορά στον ορισμό του βιασμού, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου τόνισε πως «θέλω να πω ότι ο νέος ποινικός κώδικας, θέτει τη συναίνεση ως κεντρικό σημείο αναφοράς. Ορίζεται, επίσης, ότι ένα θύμα βιασμού, δεν πρέπει να έχει σημάδια, για να ορίζεται θύμα βιασμού. Υπάρχουν οδηγίες της υπουργού στην Αστυνομία και όσες αλλαγές πρέπει να γίνουν, θα γίνουν».
Η τοποθέτηση της Αστυνομίας
Στη συνέχεια, η κα. Χαραλαμπίδου σημείωσε πως «ακούσαμε πολλές φορές την κα. Λαμπριανίδου να αναφέρεται στα πρωτόκολλα και λοιπά. Όταν ήρθε η ώρα να δοκιμαστούν αποτύχαμε παταγωδώς. Επίσης, δοκιμάζονται οι προσωπικές αντιλήψεις από δικαστές όταν παίρνουν αποφάσεις από την έδρα. Αλλάζουν τα δεδομένα, αλλά δεν βλέπουμε βελτίωση».
Στη συνέχεια το λόγο πήρε η προϊστάμενη του Τμήματος Καταπολέμησης Εγκλήματος, Κυριακή Λαμπριανίδου, τόνισε πως «τα πρωτόκολλα που αναπτυχθήκαν, σε ό,τι αφορά το βιασμό, εκπονήθηκαν το 2021, τον Φλεβάρη. Είναι πολύ λεπτομερές το πρωτόκολλο, το οποίο δεν είχαμε το 2019. Από το 2019 έγιναν βήματα και θα γίνουν κι αλλά. Από το Νοέμβριο του 2020 είχαμε φέρει βρετανίδες εμπειρογνώμονες, για να αξιολογήσουν τον τρόπο ερευνάς. Τον Μάρτιο θα πάνε μέλη μας στο Ηνωμένο Βασίλειο να δουν εκεί τις διαδικασίες. Επίσης, για τα θέματα έμφυλης βίας, αυξήθηκαν κατά 45% οι καταγγελίες. Αυτή η αύξηση αφορά το χειρισμό που γίνεται».
Στο σημείο αυτό, την διέκοψε η πρόεδρος της Επιτροπής, η οποία με έντονο ύφος, επεσήμανε ότι «αυτή τη στιγμή έφυγαν δυο επικίνδυνοι δραπέτες και άκουγα τον εκπρόσωπο της Αστυνομίας ότι περιμένουμε την έκθεση. Αυτό που μας λείπει είναι η κουλτούρα. Αν σε παιδί δικό μου συμπεριφέρονταν όπως στη βρετανίδα, δεν ξέρω τι θα συνέβαινε. Έχουμε θέμα επάρκειας. Δεν γίνεται να βάζετε ένα αστυνομικό με ανύπαρκτη γνώση, να εξετάζει καταγγελίες. Έχουμε πρόβλημα στην Αστυνομία. Δεν είναι οι αστέρες που κάνουν τους κάλους αστυνομικούς. Η περίπτωση η δική μου το 2015, έπεσε στα χεριά εξαιρετικών αστυνομικών, αλλά δεν είναι όλοι έτσι».
