Του Γιώργου Παύλου
Κατάνυξη, δέος, συγκίνηση, χαρά , αυτά τα συναισθήματα πηγάζουν, στην Αγία , Μεγάλη εβδομάδα , η εβδομάδα των παθών του θεανθρώπου, με κορύφωση την ανάσταση, την ανάσταση του Χριστού μας.
Πάσχα ονομάζεται η μεγάλη γιορτή του Χριστιανισμού και του ιουδαϊσμού. Στον Ιουδαϊσμό καθιερώθηκε ως η ανάμνηση της Εξόδου, που ελευθέρωσε τους Εβραίους από την αιγυπτιακή δουλεία. Μεταγενέστερα υιοθετήθηκε ως εορτασμός από τους Χριστιανούς αναφορικά με το θυσιαστικό θάνατο και την ανάσταση του Ιησού Χριστού.
Το Πάσχα θεωρείται η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας και κάθε χρόνο οι πιστοί παρακολουθούν με κατάνυξη την πορεία του Κυρίου από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι και την Ανάσταση του. Κατά τη διάρκεια της Αγίας Εβδομάδας, οι πιστοί συγκεντρώνονται στους ναούς για να παρακολουθήσουν τη λειτουργία. Παράλληλα με την συμμετοχή τους στη λειτουργία, οι κυπριακές οικογένειες βιώνουν τις άγιες αυτές μέρες μέσα από μια σειρά εθίμων, το οποία αποτελούν κληροδότημα των παλαιότερων γενιών στις νεότερες. Δεν υπάρχει πόλη ή χωριό της ελεύθερης Κύπρου που να μην πραγματοποιεί κάποια από τα έθιμα του Πάσχα, παράλληλα ή ταυτόχρονα με τις εκκλησιαστικές ακολουθίες: μικροί και μεγάλοι συμμετέχουν στην αναπαράσταση της Βαϊοφόρου, στο στόλισμα και την περιφορά του Επιταφίου, στην παρασκευή των πασχαλινών ζυμωμάτων, στην ετοιμασία της λαμπρατζιάς, την πρώτη Ανάσταση το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου και το αποκορύφωμα το βράδυ της Ανάστασης όπου όλοι οι πιστοί σπεύδουν να ακούσουν τον «Καλό Λόγο».
Παράλληλα με τον εκκλησιασμό οι πιστοί σ’ ολόκληρη την Κύπρο, ετοιμάζουν τα παραδοσιακά πασχαλινά εδέσματα, κυρίως ζυμώματα, τα οποία έχουν τις ρίζες στους στα πολύ παλιά χρόνια και τα περισσότερα γίνονται μέχρι σήμερα. Κυρίως οι φλαούνες
Φλαούνες
Το κατ’ εξοχήν, όμως, πασχαλινό κυπριακό έδεσμα είναι οι «φλαούνες» που φτιάχνονται το Μ. Σάββατο μέχρι σήμερα. Η λέξη θεωρείται ότι προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό παλάθη – flado > flaon > φλαούνα (η παλάθη ήταν παρασκεύασμα με ξηρά φρούτα, fruit cake: Χατζιωάννου 1979, 56-65). Από την παραμονή ετοιμάζεται η γέμιση, ο «φουκός», από τριμμένο ειδικό τυρί που γίνεται αυτή την εποχή του χρόνου, προζύμι, πολλά αυγά, σταφίδες και διάφορα μυρωδικά, όπως μέχλεπι, μαστίχα, δυόσμο, κανέλα. Για κάθε «φλαούνα», ορισμένη ποσότητα γέμισης τοποθετείται σε φύλλο ζύμης, ανοιγμένο σε μικρή πίτα, που διπλώνεται στα πλευρά σε τετράγωνο, τρίγωνο ή στρογγυλό σχήμα. Οι «φλαούνες» αλείφονται με αυγό και σουσάμι και ψήνονται στο φούρνο. Τρώγονται μετά την Ανάσταση το Μεγάλο Σάββατο.
Το χριστιανικό θρησκευτικό πνεύμα κορυφώνεται την Κυριακή της Λαμπρής. Οι καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα και ο κόσμος παρακολουθεί την πρωινή λειτουργία φορώντας τα καλά,
καινούργια ρούχα και παπούτσια, όπως και το προηγούμενο βράδυ στον Καλό Λόγο. Αυτό είχε ιδιαίτερη σημασία σε παλιότερα χρόνια, όταν η φτώχια και τα πολλά παιδιά έκαναν την απόκτηση καινούργιων ρούχων πολύ δύσκολη. Επίσης το κρέας, το ψητό αρνί, απαραίτητο στο πασχαλινό τραπέζι, ήταν έδεσμα σπάνιο τον υπόλοιπο χρόνο, προορισμένο μόνο για εξαιρετικές περιπτώσεις και μεγάλες γιορτές. Ο αμνός (αρνί) είναι χριστιανικό σύμβολο. Ο ίδιος ο Χριστός ονομάζεται «ο Αμνός του Θεού».
Δυστυχώς στις μέρες μας, πολλοί άνθρωποι είναι απαθείς, με τους εορτασμούς του Πάσχα, και τα όμορφα έθιμα μας , ας ελπίσουμε πως όλα θα επιστρέψουν.
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ, ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!
