Τρύπες και πολλά κενά φαίνεται να οδήγησαν στην καταστροφική πυρκαγιά που ξέσπασε το περασμένο Σάββατο στη μονάδα διαχείρισης ελαστικών που διατηρεί η θυγατρική εταιρεία της Τσιμεντοποιίας Βασιλικού, Enerco Energy Recovery, στο λατομείο Καλαβασού. Η πυρκαγιά που έκαιγε για δύο περίπου ημέρες κατασβέστηκε στο τέλος από τους όγκους χώματος που χρησιμοποιήθηκαν από τα διάφορα μηχανήματα.
Από χθες βρίσκεται στα χέρια της Διεύθυνσης του υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος η έκθεση γεγονότων, σχετικά με το συγκεκριμένο περιστατικό στην περιοχή Βασιλικού. Την ετοιμασία έκθεσης είχε ζητήσει την επόμενη της πυρκαγιάς ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και σε συνδυασμό και με το πόρισμα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, θα εξεταστεί η πιθανότητα διενέργειας διοικητικής έρευνας για τη διακρίβωση των συνθηκών κάτω από τις οποίες ξέσπασε και επεκτάθηκε η πυρκαγιά.
Η έκθεση είναι πολυσέλιδη, με πολλά παραρτήματα και με οδηγίες του γενικού διευθυντή θα τη μελετήσει ομάδα διοικητικών λειτουργών για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Εκ πρώτης όψεως αυτό που φαίνεται είναι ότι δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη απόσταση μεταξύ των σωρών των ελαστικών. Η πυρκαγιά που εκτιμάται ότι προκλήθηκε κατά τη διάρκεια εργασιών τεμαχισμού το Σάββατο το μεσημέρι, οφείλεται εκ πρώτης όψεως σε υπερθέρμανση. Φαίνεται ξεκάθαρα ότι δεν τηρήθηκε ένας από τους βασικότερους όρους αδειοδότησης της εταιρείας Enerco και αυτός αφορά ότι μεταξύ των σωρών των ελαστικών πρέπει να υπάρχει κενό πλάτους 18 μέτρων. Έχει διαπιστωθεί ότι η απόσταση μεταξύ των σωρών βρίσκεται σε ορισμένες περιπτώσεις μόλις στα 5 μέτρα. Μάλιστα, φαίνεται ότι η απουσία ελέγχων στους όρους αδειοδότησης, είχε οδηγήσει την εταιρεία να αποθηκεύει ελαστικά ακόμα και εκτός του χώρου αδειοδότησης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, από την πυρκαγιά κάηκαν πέραν των 4.000 τόνων ελαστικών. Από την πυρκαγιά φαίνεται να γλύτωσαν περίπου 3.000 τόνοι οι οποίοι καλύφθηκαν με χώμα, ενώ άλλοι 8.000 περίπου βρίσκονταν σε χώρους που δεν πλησίασε η φωτιά. Δηλαδή, συνολικά κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς οι αποθηκευμένες ποσότητες ελαστικών έφθαναν περίπου τις 15.000 τόνους.
Από τα στοιχεία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας διαπιστώνεται ότι για τα απόβλητα ελαστικών που συλλέγονται από τα συστήματα παραδίδονται στη μονάδα διαχείρισης ελαστικών της Εταιρίας «Enerco – Energy Recovery Ltd» στην περιοχή Μαρί καταβάλλεται το σχετικό τέλος διαχείρισης που ανέρχεται για το 2021 κατά μέσον όρο στα €40 ανά τόνο. Σημειώνεται ότι, στους όρους της άδειας καλύπτεται και η δυνατότητα αποθήκευσης μέχρι και την επεξεργασία τους.
Σημειώνεται ότι με βάση την άδεια ο φορέας εκμετάλλευσης οφείλει να διαθέτει σε μικρή απόσταση μηχανήματος και σωρούς από χώματα για να χρησιμοποιηθούν για κατάσβεση τυχόν πυρκαγιάς. Τονίζεται ότι ο φορέας εκμετάλλευσης οφείλει να λαμβάνει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις για πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών αι να διαθέτει ολοκληρωμένο σύστημα πυρόσβεσης.
Σε ό,τι αφορά τα δύο συστήματα RTM και E4C, τα οποία έχουν υπό την ευθύνη τους τη συλλογή των ελαστικών παγκύπρια, πριν τη μεταφορά τους σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας, είναι αναγκαίο να τα αποθηκύουν προσωρινά, σε αδειοδοτημένους σύμφωνα με το Νόμο χώρους αποθήκευσης. Ωστόσο, στη βάση της αδειοδότησης που τους δόθηκε στις 31/1/2021, ενόψει της πανδημίας του κορωνοϊού και της κατάστασης που επέφεραν τα μέτρα για περιορισμό της εξάπλωσης της, καθώς και της παρούσας πρακτικής, συνεργασίας με την εταιρεία Enerco Energy Recovery Ltd για αποθήκευση στους χώρους της αποβλήτων ελαστικών όταν είναι κλειστό το Τσιμεντοποιείο Βασιλικού, δίνεται χρονικό περιθώριο 12 μηνών για συνέχιση αυτής της πρακτικής. Στη συνέχεια, σημειώνεται, θα τύχει αξιολόγησης από το Τμήμα Περιβάλλοντος, και αν κριθεί απαραίτητο, οι δύο εταιρείες θα πρέπει να προβούν σε δημιουργία κατάλληλου αδειοδοτημένου προσωρινού αποθηκευτικού χώρου όπου η απαιτούμενη χωρητικότητα για τυχόν ανάγκες αποθήκευσης. Οι αδειοδοτημένοι χώροι αποθήκευσης, θα πρέπει να έχουν την απαραίτητη χωρητικότητα και υποδομή, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες αποθήκευσης των ελαστικών.
Με βάση την πρακτική τα ελαστικά μετά την παραλαβή του από την εταιρεία Enerco, τεμαχίζονται και αναμιγνύονται με άλλα στερεά μη ανακυκλώσιμα απόβλητα, τα οποία και χρησιμοποιούνται στη διαδικασία παρασκευής τσιμέντου.
ΔΕΝ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΤΑΚΤΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ
Στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας σημειώνεται ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν προβαίνει σε τακτικούς ελέγχους, ούτε ασκεί επαρκή εποπτεία στα συλλογικά Συστήματα Διαχείρισης Αποβλήτων Ελαστικών (ΣΔΑΕ), για να διασφαλίζει ότι συμμορφώνονται με τους όρους αδειοδότησής τους. Επίσης, οι υφιστάμενες διευθετήσεις δεν διασφαλίζουν ότι τα ελαστικά, για τα οποία έχει καταβληθεί περιβαλλοντικό τέλος, τυγχάνουν έγκαιρης διαχείρισης. Ως αποτέλεσμα, παρατηρείται η συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων ελαστικών, για τα οποία προπληρώθηκε το τέλος διαχείρισης.
Εκτάκτως στη Βουλή συζητείται το θέμα
Τη διεξαγωγή έκτακτης συνεδρίας, στις 24 Ιουνίου, για το θέμα της διαχείρισης ελαστικών, με αφορμή την πρόσφατη πυρκαγιά στον χώρο διαχείρισης ελαστικών στην περιοχή του Βασιλικού, αποφάσισε την Τετάρτη η κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος. Ο αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Νίκος Κέττηρος, ανέφερε ότι ύστερα από την πρόσφατη πυρκαγιά στην περιοχή του Βασιλικού η αρμόδια Επιτροπή της Βουλής οφείλει να εξετάσει με κάθε προσοχή το θέμα, το οποίο επιφέρει ζητήματα περιβαλλοντικά, οικονομικά, με άμεσες συνέπειες στα θέματα υγείας και ποιότητας ζωής των κατοίκων. Όπως δήλωσε, «η πυρκαγιά στον χώρο διαχείρισης ελαστικών στην περιοχή Βασιλικού, με όλες τις καταστροφικές συνέπειές της, ανέδειξε για ακόμα μια φορά την ανεπάρκεια και την προχειρότητα που επιδεικνύει η Κυβέρνηση στη διαχείριση των αποβλήτων», για να προσθέσει πως «δεν είναι η πρώτη φορά, που παρατηρούνται τέτοιου είδους ατυχήματα, σε χώρους διαχείρισης ελαστικών». «Πρέπει να πω», πρόσθεσε, «ότι εισπράττονται εκατομμύρια ευρώ για τη διαχείριση των ελαστικών, η οποία διαχείριση δεν θα γίνει πλέον, αφού τα ελαστικά έχουν καεί».
Σύμφωνα με τον κ. Κέττηρο, «η διαχείριση των ελαστικών στο τέλος του κύκλου ζωής τους διέπεται από κοινοτικές οδηγίες και εθνικές νομοθεσίες, έτσι ώστε να προλαμβάνονται και να μειώνονται οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ειδικότερα δε, στα επιφανειακά ύδατα, το έδαφος την ατμόσφαιρα και την υγεία του ανθρώπου».
Σημειώνεται ότι στη συνεδρία έχουν κληθεί να παραστούν όλα τα αρμόδια υπουργεία, οι αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά και κάτοικοι της περιοχής, ώστε να δοθούν απαντήσεις στα συγκεκριμένα ζητήματα.
Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, ανέφερε ότι στη συνεδρία θα συζητηθούν, μεταξύ άλλων, το θέμα της μόλυνσης από την καύση των ελαστικών, το θέμα της καύσης, καθώς επίσης θα εξεταστεί γιατί δεν έχει λειτουργήσει ακόμα ο Πυροσβεστικός Σταθμός, που όπως είπε, «έπρεπε να είναι έργο προτεραιότητας και έπρεπε να παραδοθεί από το 2019, ενώ είμαστε στο 2022 και δεν έχει γίνει ακόμα κάτι».
