Του Γεώργιου Παύλου
Μεγάλη εβδομάδα σε ένα ιδιαίτερο εξωκλήσι στους πρόποδες του χωριού Ορμήδεια της επαρχίας Λάρνακας .
Αν και από πάντοτε το εξωκλήσι λειτουργούσε φέτος την Αγιά εβδομάδα μας βρίσκει εκεί με κατάνυξη και δέος των ήμερων, ένα πέπλο πίστης καλύπτει το όμορφο εξωκλήσι , τα τροπάρια ακούγονται αγγελικά στο μέρος αυτό , ένα μέρος που η ηρεμία την ψυχής σε αγγίζει. Πάνε πάρα πολλές δεκαετίες να λειτουργήσει Αγιά εβδομάδα το εξωκλήσι και αυτό είναι κάτι πρωτότυπο και ιδιαίτερο για την κοινότητα και την γειτνιάζουσα περιοχή!
Πάμε να διαβάσουμε ένα μικρό απόσπασμα τις ιστορίας του εξωκλησιού
Το εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου της Αγκώνας βρίσκεται βορειανατολικά της Ορμήδειας . Το προσωνύμιο Αγκώνας προήλθε από τη θέση στην οποία βρίσκεται το εξωκλήσι, καθώς βρίσκεται στη γωνιά του δρόμου. Σύμφωνα με τη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια αποτελούσε την εκκλησία του μεσαιωνικού οικισμού Ancona, ο οποίος καταστράφηκε από τις αραβικές επιδρομές. Ο οικισμός συναντάται κατά την περίοδο 16ο με 18ο αιώνα και ανήκε στη διοικητική επαρχία Μεσαορίας – Αμμοχώστου.
Η εκκλησία αποτελείται από δύο κτίσματα διαφορετικών χρονικών περιόδων. Στο πρώτο κτίσμα που ανάγεται στον 12ο αιώνα υπάρχει τρούλος-νάρθηκας,ενώ η προέκταση του κτίσμα του 15ου – 16ου αιώνα είναι μονόκλιτος ναός καμαροσκέπαστος. Ως ενιαίο κτίσμα η εκκλησία αποτελεί μονόκλιτη καμαροσκέπαστη με τρουλαίο νάρθηκα αν και δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο . Το καμπαναριό του ναού δεν είναι ενσωματωμένο με το κύριο μέρος του αλλά βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, αποτελώντας ένα απλό κτίσμα με όμορφες πέτρες .
Η εκκλησία ήταν διακοσμημένη με αξιόλογες τοιχογραφίες, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν καταστραφεί από τις λεηλασίες των Τούρκων,κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και μετέπειτα από τα επανειλημμένα ασβεστοχρίσματα και τους ελαιοχρωματισμούς. Πλέον διασώζονται σπαράγματα τοιχογραφιών. Ξεχωρίζει η τοιχογραφία της Αγίας Κυριακής (16ος αιώνας) , της οποίας τα χαρακτηριστικά παραμένουν ευδιάκριτα.
Το εξωκλήσι είναι υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων.
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Σύμφωνα με τον ιερέα οι κάτοικοι της Ορμίδιας επέστρεψαν στο αρχικό παραθαλάσιο χωριό πολλά χρόνια αργότερα. Μέχρι τη δεκαετία του 60 του Αη Γιωρκού πολλοί κάτοικοι της Ορμίδιας με επικεφαλής τον Παπά Αντώνη και τους ψαλτάδες, μετέβαιναν πεζή στην Εκκλησία την οποίαν και λειτουργούσαν. Υπήρξα αυτόπτης μάρτυς στις λειτουργίες αυτές.
Σύμφωνα με τον Βρετανό ιστορικό ιερέα Jack Thistle ο οποίος υπηρετούσε για πολλά χρόνια στην Αγγλικανική εκκλησία της Δεκέλειας και ο οποίος συνέγραψε σχετικό βιβλίο για τα ξωκλήσια της Κύπρουμου ανέφερε μια άλλη εκδοχή. Τον γνώρισα όταν ήμουν μαθητής στο Λύκειο Λάρνακας αρχας της δεκαετίας του 1960 και από αυτόν άκουσα ότι πριν από περισσότερο από 300 χρόνια λόγω θανατηφόρου επιδημίας οι κάτοικοι της Ορμίδιας εγκατέλειψαν το χωριό και μετακόμισαν στην Αγκώνα όπου έκτισαν οικισμό και διέμεναν για πολλά χρόνια. Τα κτήματα του πατέρα μου βρίσκονταν στη περιοχή αυτή και εγώ παιδί του δημοτικού πήγαινα στην εκκλησία αυτή τακτικά. Τις επιτοίχιες αγιογραφίες κατέστρεψαν οι Τουρκοκύπριοι επικουρικοί αστυνομικοί με τις ξιφολόγχες. Θυμάμαι επίσης ότι την εποχή εκείνη υπήρχαν τα ερείπια του οικισμού, οι μυλόπετρες, πηγάδια νερού (προφανώς) τα πέτρινα θεμέλια σπιτιών, κλπ. Πέρυσι που επισκέφθηκα την περιοχή διαπίστωσα ότι δεν υπάρχει τίποτα πλέον γιατί ο χώρος αναδιαμορφώθηκε!