Επιμέλεια: Μιχάλης Αντωνίου
Άνοιξε τα χαρτιά της στο ecosmoscy και μίλησε για όλα η Yπουργός Υγείας Πόπη Κανάρη. Μιλά έξω απο τα δόντια και παραδέχεται μια σειρά απο λάθη που είναι πρόθυμη να αλλάξει. Το ΓεΣυ, τα προβληματικά ΤΑΕΠ, οι αναλύσεις κάθε πέντε χρόνια. Υπάρχουν όντως…¨μαύρες τρύπες” στο ΓεΣΥ;
1. Κα Κανάρη αναλάβατε καθήκοντα σε ένα από τα πιο νευραλγικά πόστα, αυτό του Υπουργείου Υγείας. Ως πρώτη εικόνα, ως υπουργός, πως βλέπετε την λειτουργία του ΓεΣΥ σ στη χώρα μας;
Η εφαρμογή του ΓΕΣΥ ήταν μια απόλυτα αναγκαία και πολύ-αναμενόμενη μεταρρύθμιση. Στην προσπάθεια ωστόσο της κυβέρνησης να το εφαρμόσει, δόθηκαν κίνητρα στον ιατρικό κόσμο, τα οποία ήταν κατά κύριο λόγο οικονομικά, χωρίς να υπάρχει χρόνος να τεθούν ασφαλιστικές δικλείδες, μέσω σωστής εποπτείας και παρακολούθησης του συστήματος.
Ως εκ τούτου, η αρχιτεκτονική του συστήματος δημιούργησε ορισμένες στρεβλώσεις, τις οποίες θα πρέπει να εξετάσουμε ενδελεχώς και να τις αντιμετωπίσουμε. Η όλη φιλοσοφία και προσέγγιση της αρχιτεκτονικής του ΓΕΣΥ, θα έπρεπε να στοχεύει στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και στην έγκαιρη και ορθή προσβασιμότητα σε αυτό.
Ως Υπουργείο Υγείας, έχοντας τον ρυθμιστικό και εποπτικό ρόλο, θα πράξουμε ότι είναι δυνατό έτσι ώστε σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς, να εξεύρουμε τις καλύτερες δυνατές λύσεις.
2. Είστε ένας άνθρωπός, ο οποίος δεν μασά τα λόγια του και είστε πολύ καλός γνώστης όσον αφορά τα θέματα υγείας. Παραδεχθήκατε πως υπάρχουν προβλήματα στα ΤΑΕΠ. Είναι στα πλάνα σας να αλλάξει αυτό; Ιατροί, νοσηλευτές και παραϊατρικό προσωπικό φωνάζουν για υποστελέχωση.
Είναι κοινά παραδεκτό ότι τα δημόσια νοσηλευτήρια αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του συστήματος υγείας της χώρας μας και βεβαίως τα ΤΑΕΠ βρίσκονται στην πρώτη γραμμή καλούμενα να διαχειριστούν καθημερινά σωρεία περιστατικών. Οι υπεράνθρωπες προσπάθειες που καταβάλλει το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό είναι δεδομένες όπως βεβαίως είναι δεδομένα και τα προβλήματα που υπάρχουν.
Με στόχο πάντοτε την ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην παροχή των υπηρεσιών στα ΤΑΕΠ, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας, καθώς πρόκειται για θέμα προτεραιότητας, ζητήθηκε από τον ΟΚΥπΥ, ο καταρτισμός συγκεκριμένου σχεδίου δράσης με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, τα πλείστα εκ των οποίων λήγουν αρχές Ιουνίου, προκειμένου να ανταποκριθούν τα Δημόσια Νοσηλευτήρια στις αυξημένες απαιτήσεις και να βελτιώσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει εκπαιδεύσεις ,στελέχωση και καλύτερη οργάνωση. Ο ΟΚΥπΥ έχει ήδη προχωρήσει στον καταρτισμό του σχεδίου δράσης και αναμένεται η ολοκλήρωση του στα πλαίσια του χρονοδιαγράμματος που του έχει δοθεί.
- Το Υπουργείο Υγείας, ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας και ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας είναι τρείς διαφορετικοί αν θέλετε φορείς. Μπορείτε να μας εξηγήσετε για να καταλάβει και ο κόσμος ποιες οι αρμοδιότητες του κάθε φορέα?
Με τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας, η εισαγωγή του Γενικού Συστήματος Υγείας και η αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων έχουν αλλάξει ριζικά το περιβάλλον της υγείας στη χώρα μας αλλά και το ρόλο του Υπουργείου Υγείας.
- Το Υπουργείο Υγείας δεν είναι πια πάροχος υπηρεσιών υγείας αφού οι αρμοδιότητες αυτές έχουν μετακυλήσει προς τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας και προς τον Οργανισμό Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας. Αυτό του έχει δώσει τη δυνατότητα πέρα από την ανάπτυξη πολιτικής στον τομέα της υγείας, να εστιάσει στον στρατηγικό, ρυθμιστικό και εποπτικό του ρόλο και στην προώθηση της δημόσιας υγείας. Είναι σε αυτά τα πλαίσια που προωθείται το έργο του Σχεδιασμού των αναγκών και δυνατοτήτων του τομέα της υγείας στην Κύπρο (capacity planning), η ετοιμασία και ολοκλήρωση νομοθεσιών που να ρυθμίζουν την παροχή υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας αλλά και η ανάπτυξη στρατηγικών δημόσιας υγείας και η προώθηση της έγκαιρης ανίχνευσης νοσημάτων περιλαμβανομένων μορφών καρκίνου, στα πλαίσια πληθυσμιακών προγραμμάτων
- Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας είναι ένας Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου που έχει αναλάβει με βάση τη νομοθεσία την εφαρμογή γενικού συστήματος υγείας. Έχει αναλάβει μεταξύ άλλων την αρμοδιότητα να συμβάλλεται με πάροχους φροντίδας υγείας, να εξασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση των δικαιούχων σε αυτές τις υπηρεσίες φροντίδας υγείας χωρίς διακρίσεις αλλά και την οικονομική διαχείριση του όλου ασφαλιστικού συστήματος. Έχει στην πράξη την ευθύνη της ομαλής λειτουργίας του γενικού συστήματος υγείας και τη διασφάλιση της εξασφάλισης υπηρεσιών υγείας που καθορίζει το σύστημα σε όλους τους δικαιούχους
- Ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας, ένας Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου, έχει αναλάβει την ευθύνη της αυτόνομης διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων και των Κέντρων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΚΠΦΥ) με στόχο να καταστούν πιο ανταγωνιστικά και ευέλικτα. Ο Οργανισμός διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο και τη διαχείρισή του έχει αναλάβει Γενικός Διευθυντής και Διευθυντική Ομάδα. Τα Δημόσια Νοσηλευτήρια και τα ΚΠΦΥ δεν διοικούνται πια από το Υπουργείο Υγείας και τα Τμήματά του και συνεχίζουν να προσφέρουν υπηρεσίες υγείας, στα πλαίσια πια του Γενικού Συστήματος Υγείας.
4. Υπάρχουν όντως μαύρες τρύπες στο ΓεΣΥ;
Θα προτιμούσα την αναφορά σε αδυναμίες ή και προκλήσεις που εντοπίζονται. Κάτι που κάποιος θα ανέμενε φυσιολογικά στα πρώτα χρόνια της εισαγωγής μιας από τις σημαντικότερες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις της χώρας μας. Ταυτόχρονα η εισαγωγή του ΓεΣΥ συνέπεσε χρονικά με την πρόσφατη πανδημία του COVID-19, η διαχείριση της οποίας σχεδόν μονοπώλησε τους δημόσιους μηχανισμούς και δεν έδωσε τη δυνατότητα να επικεντρωθούμε στην αποτελεσματική αντιμετώπιση τυχόν στρεβλώσεων που εμφανίζονταν. Αντίθετα, η πανδημία ανέδειξε περαιτέρω τυχόν αδυναμίες του Συστήματος.
Ως Υπουργείο Υγείας, όπως έχω ήδη αναφέρει, προστατεύουμε και στηρίζουμε την αρχιτεκτονική του ΓεΣΥ και παράλληλα το αναβαθμίζουμε με στόχο την επίλυση των προκλήσεων που έχουν παρουσιαστεί.
5. Είναι σχετικά με τις αναλύσεις κάθε πέντε χρόνια. Υπήρξε θύελλα αντιδράσεων για την εν λόγω απόφαση. Γνωρίζουμε καλά ότι η υγεία δεν είναι κάτι το αμετάβλητο. Υπάρχει ενδεχόμενο αυτό να αλλάξει?
Θα ήθελα να θυμίσω ότι:
- η πρόσφατη απόφαση του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) δεν αφορούσε στην παραπομπή δικαιούχων που χρειάζεται να υποβληθούν σε εργαστηριακές εξετάσεις, είτε είναι διαγνωσμένοι με κάποια πάθηση, είτε γιατί παρουσιάζουν οποιαδήποτε συμπτωματολογία, για την οποία ο γιατρός τους το κρίνει απαραίτητο να διερευνηθούν. Και αυτό, χωρίς κανένα περιορισμό στη συχνότητα κατά την οποία αυτές θα διενεργούνται.
- ουδέποτε οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ μπορούσαν να υποβληθούν σε εργαστηριακές εξετάσεις για σκοπούς πρόληψης, κάθε χρόνο μέσω του Συστήματος και η εντύπωση που υπάρχει για το αντίθετο είναι λανθασμένη. Η ετήσια ή και πιο συχνά παραπομπή χωρίς κλινική ένδειξη, με το αιτιολογικό της «ρουτίνας εξέτασης» αποτελούσε στην ουσία μορφή κατάχρησης του συστήματος και εξαναγκασμό πολλές φορές των ίδιων των Προσωπικών Ιατρών από τους δικαιούχους για παραπομπή τους χωρίς αυτό να χρειάζεται.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες που έχει υιοθετήσει ο ΟΑΥ για τη δυνατότητα διενέργειας προληπτικών εργαστηριακών εξετάσεων, βασίζονται σε τεκμηριωμένη βιβλιογραφία και ορθή κλινική πρακτική, ετοιμάστηκαν έπειτα από μελέτη του Οργανισμού σε συνεργασία με την Υποεπιτροπή Εργαστηριακών Εξετάσεων του Οργανισμού και μετά από διαβούλευση με εκπροσώπους των Επιστημονικών Εταιρειών των Προσωπικών Ιατρών για ενήλικες.
Δεν υπάρχει οποιαδήποτε πρόθεση για αλλαγή της απόφασης, σίγουρα όμως ως κατευθυντήριες οδηγίες που αφορούν θέματα πρόληψης και κατ’ επέκταση δημόσιας υγείας θα επαναξιολογούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα από το Υπουργείο Υγείας και την αρμόδια Υποεπιτροπή του Οργανισμού, με βάση ορθές κλινικές πρακτικές και τα τοπικά επιστημονικά δεδομένα.
